สรุปสั้น ๆ เรื่อง Internationalization (i18n) และ Localization (L10n)

Image from https://www.deepin.org/en/developer-community/internationalization/

ความหมาย

i18n และ L10n เป็นเรื่องของการทำให้โปรแกรมที่เราเขียน รองรับ (Support) หลายภาษา หลายรูปแบบการแสดงผล ทั้งตัวเลข ค่าเงิน รูปแบบวันที่/เวลา และอื่น ๆ ตามแต่ละวัฒนธรรม ท้องถิ่น หรือประเทศนั้น ๆ

i18n มาจากตัว i (ใช้ตัวเล็ก) แล้วตามด้วยตัวอักษร 18 ตัวก่อนจะถึง n ตัวสุดท้ายของคำว่า (Internationalization)
L10n มาจากตัว L (ใช้ตัวใหญ่เพื่อไม่ให้สับสนกับ i ใน i18n) แล้วตามด้วยตัวอักษร 10 ตัวก่อนจะถึง n ตัวสุดท้ายของคำว่า (Localization)

i18n vs L10n

"Internationalization (i18n) is the design and development of a product, application or document content that enables easy localization for target audiences that vary in culture, region, or language."

"Localization (L10n) refers to the adaptation of a product, application or document content to meet the language, cultural and other requirements of a specific target market (a locale)."

สรุปใจความ

i18n เป็นเรื่องของการออกแบบและพัฒนาแอพพลิเคชันหรือโปรแกรมให้รองรับหลายภาษา เพื่อให้เหมาะสมกับวัฒนะธรรม และท้องถิ่นนั้น ๆ
L10n เป็นเรื่องของการปรับรูปแบบการแสดงผลต่าง ๆ เช่น ตัวเลข ค่าเงิน รูปแบบวันที่/เวลา และอื่น ๆ ให้สอดคล้องกับภาษาและวัฒนธรรม ท้องถิ่นนั้น ๆ

หมายเหตุ

อาจจะไม่ได้แปลตรงตัวเป๊ะ ๆ น่ะ

อ้างอิง

Language Code & Language Tag

ปกติเวลาเราทำเรื่อง i18n และ L10n เรามักที่จะคุ้นเคยกับรูปแบบของ Language Code หรือ Language Tag ประมาณนี้

en
en-US
en-GB
en-CA
th
th-TH
zh
zh-CN
zh-HK

รูปแบบที่ 1

Language Code (ตัวพิมพ์เล็ก 2 ตัว ตามมาตรฐาน ISO 639-1) เช่น

รูปแบบที่ 2

Language Code (ตัวพิมพ์เล็ก 2 ตัว ตามมาตรฐาน ISO 639-1) จากนั้นขั้นด้วย - แล้วตามด้วย Country (Region) Code

en-US - English (United States)
en-GB - English (United Kingdom)
en-CA - English (Canada)
th-TH - Thai (Thailand)
zh-CN - Chinese (China)
zh-HK - Chinese (Hong Kong)

ซึ่งค่าต่าง ๆ เหล่านี้ คือสิ่งที่ใช้บอกว่า ในตอนนั้น โปรแกรมที่เราเขียน กำลังทำงาน Support กับภาษา และรูปแบบการแสดงผล ตามวัฒนธรรม ท้องถิ่นใด เช่น

ถ้าเรากำหนดให้โปรแกรมเราใช้ Language เป็น

en

หมายความว่า ต้องการให้โปรแกรมเราแสดงผลเป็นภาษาอังฤษ (English) แต่ไม่ได้เจาะจงว่าต้องเป็นภาษาอังกฤษบน Region ใด

แต่ถ้าเรากำหนดให้โปรแกรมเราใช้ Language เป็น

en-US

หมายความว่า ต้องการให้โปรแกรมเราแสดงผลเป็นภาษาอังฤษ (English) สำหรับประเทศสหรัฐอเมริกา (USA)

แล้วมันต่างกันยังไง

en เฉย ๆ เราจะเรียกมันว่า Language Code ที่เจาะจงไปเฉพาะเรื่องของภาษาเท่านั้น
en-US เราจะเรียกมันว่า Language Tag ที่เจาะจงทั้งภาษาและ Region (Country) เพื่อให้ใช้รูปแบบของภาษาและการแสดงผล อื่น ๆ เช่น ตัวเลข ค่าเงิน รูปแบบวันที่/เวลา และอื่น ๆ ให้เหมาะสมกับวัฒนะธรรม ท้องถิ่น ประเทศนั้น ๆ มากขึ้น

ใช้แบบไหนดี

ถ้าเป็นไปได้ ให้ใช้เป็นแบบ Language Tag แทน Language Code อย่างเดียว เพื่อเป็นการเจาะจงทั้งภาษา และการแสดงผลอื่น ๆ มากขึ้น

ใช้แบบนี้

en-US
en-GB
en-CA

แทน

en

ประเทศไทย

สำหรับประเทศไทย เราใช้ Language Tag เป็น

th-TH

Language Code : th
Country (Region) Code : TH

ข้อควรระวัง

ในการออกแบบระบบให้รองรับหลายภาษา การตั้งชื่อเก็บข้อมูลภาษา เช่น ตัวข้อมูล, Field, Attribute, Column ควรที่จะอ้างอิง หรือใช้ชื่อตาม Standard Language Code หรือ Language Tag ไม่ควรใช้เป็น Country (Region) Code ในการเก็บ เพราะจะนำไป Map หรือใช้งานร่วมกับ Standard Tools ต่าง ๆ ลำบาก

ตัวอย่างที่พบบ่อย เช่น ภาษาจีน
หลายคนมักที่จะตั้งชื่อเก็บเป็น CN ซึ่งมาจาก China ที่เป็น Country (Region) Code

ถ้าเราไปดูการเก็บข้อมูลภาษาจีนจริง ๆ เราจะพบว่าเค้าเก็บเป็น

zh มาจาก 中文 (Zhōngwén), 汉语, 漢語 หรือ
zh-CN มาจาก Chinese (China)
zh-HK มาจาก Chinese (Hong Kong)
zh-TW มาจาก Chinese (Taiwan)
อื่น ๆ

แทน ตรงนี้ให้ระวัง

บทเรียนตรง

ตอนที่ทีมผมเคยทำงานร่วมกับ Developer จีน เพื่อพัฒนาแอพพลิเคชันนึง (บน WeChat) ทีมผมเก็บภาษาจีนและใช้การอ้างถึงด้วยค่า CN ทีมจีนเค้าบอกว่าภาษาจีนเค้าไม่ได้ใช้ CN แต่เป็น zh เราก็เลยจำมาตั้งแต่ตอนนั้นว่าที่ผ่านมา เราเก็บผิดมาตลอดเลย